Ζακ Φρέσκο, ένα σπουδαίο μυαλό του 20ου αιώνα
Σαν σήμερα, στις 13 Μαρτίου του 1916, γεννήθηκε ο Ζακ Φρέσκο.
Ο Φρέσκο ήταν ένα από τα σπουδαιότερα, τα πιο ευφυή και τα πιο δημιουργικά μυαλά του 20ου αιώνα, ένα μυαλό που εργάστηκε ακούραστα και πεισματικά με ένα βασικό κίνητρο, να βρίσκει πάντα επιστημονικές, εφικτές και αποτελεσματικές λύσεις στα συσσωρευμένα και μεγάλα ανθρώπινα προβλήματα.
Και το έκανε χωρίς σταματημό μέχρι το θάνατό του, στα 101 του χρόνια (18/5/2017)
Για όσες/ους είχαν την τύχη και τη χαρά να παραβρεθούν στις συναντήσεις και τις διαλέξεις του, να τον συναντήσουν και να τον γνωρίσουν προσωπικά από κοντά στην Αθήνα, τον Ιούνιο του 2010, στα πλαίσια της τελευταίας παγκόσμιας περιοδείας του, θα τους μείνει για πάντα μια αξέχαστη εμπειρία, μια εμπειρία σταθμός κυρίως για τον τρόπο που σκέφτονται και προσεγγίζουν πλέον τα κοινωνικά προβλήματα, ένας σταθμός για επιβίβαση σ’ ένα τρένο με διαφορετικό προορισμό.
Ο Ζακ Φρέσκο έσκασε πραγματικά σαν βόμβα στα μυαλά μας και μας έμαθε να σκεφτόμαστε πολύ διαφορετικά απ’ ότι είχαμε μάθει μέχρι τότε.
Αυτοπροσδιοριζόταν σαν ένας Βιομηχανικός Σχεδιαστής και Κοινωνικός Μηχανικός, μα πάνω απ’ όλα ήταν ένας ανήσυχος, ανατρεπτικός και ασυμβίβαστος οραματιστής, ένας παθιασμένος εφευρέτης, ο οποίος αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην έρευνα, τον πειραματισμό, τους σχεδιασμούς και τις εφαρμογές, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μία ουσιαστική και ριζική επίλυση των βασικότερων παγκόσμιων κοινωνικών προβλημάτων.
Ήταν βαθιά πεπεισμένος ότι όλα αυτά τα προβλήματα είναι προβλήματα τεχνικά και γι’ αυτό το λόγο απαιτούν τεχνικές και όχι πολιτικές, θεωρητικές ή ιδεολογικές προσεγγίσεις.
Παθιασμένος με τις επιστήμες και τις τεχνολογίες, πίστευε ότι αν χρησιμοποιήσουμε τις σπουδαίες γνώσεις και τις τεράστιες δυνατότητες που σήμερα πλέον μας παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία, αν το κάνουμε με νοημοσύνη και με βασικό κίνητρο το κοινό όφελος όλων των ανθρώπων και τη φροντίδα του πλανήτη, των πόρων και των οικοσυστημάτων του, θα μπορούσαμε να λύσουμε πραγματικά όλα τα μεγάλα συσσωρευμένα μας προβλήματα.
Όπως υποστήριζε, μέσα από τις Επιστημονικές Μεθόδους, μια κοινωνία μπορεί να φτάνει αυτονόητα στις λύσεις χωρίς να χρειάζεται να τις αναζητά μέσα από άλλες άσχετες μεθόδους. Οι λύσεις είναι υπαρκτές και η Επιστημονική μέθοδος είναι η μόνη μέθοδος που οδηγεί στις πιο εφικτές και σχετικές.
Φυσικά, απαραίτητη προϋπόθεση για να συμβεί κάτι τέτοιο είναι η απαγκίστρωση και η απελευθέρωση της Επιστήμης και της Τεχνολογίας από τα πλουτοκρατικά και επιχειρηματικά συμφέροντα στα οποία ανήκουν και εξυπηρετούν.
Η πολιτική για τον Φρέσκο είναι πλέον ένας αποτυχημένος και ολοκληρωτικά διεφθαρμένος και αναποτελεσματικός θεσμός που μόνο συντηρεί και δεν λύνει προβλήματα, για να μπορεί με αυτό τον τρόπο να διατηρεί την εξάρτηση και τη χειραγώγηση των αποπροσανατολισμένων πολιτών.
Ο Ζακ Φρέσκο “τόλμησε” ν αγγίξει και να φωτίσει τα πραγματικά κίνητρα και τις βαθύτερες ρίζες των άλυτων για αιώνες παγκόσμιων κοινωνικών προβλημάτων, που συσσωρεύονται και γίνονται όλο και πιο επικίνδυνα για τον άνθρωπο, τα φυσικά συστήματα και τη ζωή σ’ αυτό τον πλανήτη.
Τόλμησε να αναδείξει, χωρίς υπεκφυγές, τη νοσηρότητα και την ξεκάθαρη αποτυχία όλων των οικονομικο-πολιτικών μοντέλων που εφαρμόσαμε σαν είδος μέχρι σήμερα και τις απαράδεκτες τεχνητές συνθήκες μέσα στις οποίες οι άνθρωποι αναγκάζονται από το κατεστημένο σύστημα ν’ αγωνιστούν για να επιβιώσουν.
Όταν οι βιτρίνες και τα ράφια των καταστημάτων έχουν διαθέσιμα όλα τα αναγκαία αγαθά, αλλά οι πολίτες δεν έχουν πρόσβαση σε αυτά εξ αιτίας της πενιχρής οικονομικής τους κατάστασης τότε είναι ξεκάθαρο ότι το υφιστάμενο Οικονομικό μοντέλο περιέχει λανθασμένους σχεδιασμούς από τους οποίους γεννιόνται τεράστια προβλήματα ανισότητας και σπανιότητας.
Ο ριζικός επαναπροσανατολισμός και ο επανασχεδιασμός ενός βιώσιμου και εφικτού κοινωνικού μοντέλου έγιναν το έργο μιας ολόκληρης ζωής.
Το όραμά του ονομάστηκε Venus Project, από το όνομα της πόλης στην οποία έφτιαξε το ερευνητικό του κέντρο μαζί με τη σύντροφό του Ροξάν Μέντοους.
Το σχέδιο βασίστηκε σε υπαρκτές συνθήκες και εφικτές δυνατότητες, αρκεί οι άνθρωποι να ήταν σε θέση να κατανοήσουν την αναγκαιότητα της εφαρμογής του.
Στο πρακτικό μυαλό του Φρέσκο ο κοινωνικός επανασχεδιασμός οφείλει να έχει σαν πρωταρχική του βάση τη βιωσιμότητα και τη διαθεσιμότητα των φυσικών πόρων της γης, καθώς χωρίς αυτούς δεν είμαστε σε θέση να σχεδιάσουμε ένα νέο δίκαιο και βιώσιμο κοινωνικό μοντέλο.
Το βασικό “εργαλείο” για την υλοποίηση του οράματός του το ονόμασε Οικονομία βάσει Πόρων (Resource Based Economy).
Όλες οι άλλες μέθοδοι που εφαρμόστηκαν και βασίστηκαν στα τεχνητά κατασκευασμένα μέσα του χρηματοπιστωτικού μοντέλου απέτυχαν και ευθύνονται για την σημερινή κρίσιμη κατάσταση του πολιτισμού μας.
Για να εφαρμοστεί όμως το νέο Οικονομικό μοντέλο που ο Φρέσκο πρότεινε οφείλει η ανθρωπότητα να ανακηρύξει τους φυσικούς πόρους της γης σαν κοινή και προστατευμένη παγκόσμια κληρονομιά.
Υποστήριζε ότι τα προβλήματά μας παραμένουν άλυτα γιατί λίγες χώρες και πολυεκατομμυριούχοι κατέχουν το μεγαλύτερο μέρος των φυσικών πόρων, γεγονός που αποτελεί τη ρίζα όλων των συγκρούσεων και όλων των πολέμων.
Είναι απαράδεκτο και μη συμβατό ο πλούτος της γης και οι φυσικοί πόροι της, από τους οποίους εξαρτάται καθοριστικά η ζωή στον πλανήτη, να ελέγχονται και να ανήκουν σε πολυεκατομμυριούχους και σε πολυεθνικές εταιρείες. Είναι ανόητο, εγκληματικό και ανεύθυνο απέναντι στις νέες γενιές, οι πόροι της γης, να κατασπαταλώνται και να εξαντλούνται για να παράγονται ασταμάτητα καταναλωτικά αγαθά, ιδιαίτερα όταν το μεγαλύτερο μέρος αυτών είναι άχρηστα και επικίνδυνα τόσο για τον άνθρωπο όσο και για το περιβάλλον.
Ζούμε σ’ ένα πλανήτη με πεπερασμένους φυσικούς πόρους και το αφήγημα των σύγχρονων οικονομολόγων για μια συνεχή ανάπτυξη αποτελεί εγκληματικό παραλογισμό.
Ο Φρέσκο και ο οργανισμός που ίδρυσε μαζί με τη Ροξάν Μέντοους, το Venus Project, προσπάθησαν να εργαστούν σε μια κατεύθυνση μέσα από την οποία ο άνθρωπος, η τεχνολογία και η φύση θα μπορούν να συνυπάρχουν αρμονικά και βιώσιμα.
Και αυτή η υπόθεση είναι σίγουρα εφικτή αν πραγματικά το θελήσουμε.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το όραμα και το σχέδιο του Φρέσκο ήταν στη σωστή κατεύθυνση. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στο σύγχρονο κόσμο μας δεν έχει παρουσιαστεί, στο ολοκληρωμένο βαθμό που ο Φρέσκο το παρουσίασε, ανάλογη και τόσο πλήρης πρόταση επίλυσης των προβλημάτων μας.
Μας έδειξε ένα δρόμο που μας καθόρισε και μας ενέπνευσε όσο λίγοι άνθρωποι σ’ αυτό τον κόσμο, ένα δρόμο, που όπως και ο ίδιος μας έλεγε, οφείλουμε να διευρύνουμε και να εκσυγχρονίζουμε ασταμάτητα λαμβάνοντας πάντα υπ’ όψιν τα νέα δεδομένα.
Το Revaluetion Project θεωρεί σήμερα ότι ο Φρέσκο ίσως να επικεντρώθηκε πολύ περισσότερο απ’ όσο χρειαζόταν στους μηχανισμούς του χρηματοπιστωτικού μοντέλου και υστέρησε να αναδείξει δύο εξ ίσου πολύ σημαντικά και καθοριστικά ζητήματα.
Τον θεμελιώδη ρόλο του Εμπορίου και της ιδιοκτησίας στα εκτός ελέγχου πλέον προβλήματά μας καθώς και τον ανθρωποκεντρισμό του σύγχρονου πολιτισμού μας ο οποίος εκμεταλλεύεται και δολοφονεί βάρβαρα κάθε άλλη μορφή ζωής σ’ αυτό τον πλανήτη.
Η ιδιοκτησία, μέσα από τον εγωκεντρικό και ανθρωποκεντρικό χαραχτήρα που περιέχει, είναι ίσως η ρίζα όλων των ανθρώπινων προβλημάτων, καθώς οδήγησε σε ένα εμπορικό μοντέλο το οποίο διαμόρφωσε μια κοινωνία σκληρά και ανήθικα ανταγωνιστική που διέπεται από απαράδεκτους, διεφθαρμένους και απάνθρωπους κανόνες και όρους.
Το ζητούμενο για ένα νέο πολιτισμό είναι να καταφέρει να δημιουργήσει εκείνες τις συνθήκες που θα δώσουν τη δυνατότητα σε όλους τους ανθρώπους της γης να έχουν άμεση και ελεύθερη πρόσβαση σε όλα τα παρεχόμενα αγαθά και υπηρεσίες.
Η συνύπαρξη, η φροντίδα και ο σεβασμός απέναντι σε κάθε άλλη μορφή συναισθανόμενης ζωής στο κοινό “σπίτι” όλων είναι καθαρά ευθύνη και υποχρέωση δική μας γιατί η φύση εμάς έχει προικίσει με τις ανάλογες φυσικές, πνευματικές και βιολογικές δυνατότητες για να διατηρούμε την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ισορροπία και αρμονία σ’ αυτό τον πλανήτη και αυτός ο πλανήτης δεν ανήκει σε κανένα είδος, το μόνο ζητούμενο είναι η αρμονική συνύπαρξη.
Το Revaluetion Project προτρέπει κάθε ανοιχτόμυαλο άνθρωπο που νοιάζεται πραγματικά για τα μεγάλα κοινωνικά μας προβλήματα να ερευνήσει σε βάθος τον ξεχωριστό και σπουδαίο Ζακ Φρέσκο.
Στο παρακάτω βίντεο θα βρείτε στις “Ρυθμίσεις” και Ελληνικούς υπότιτλους.